อนุญาโตตุลาการ สำนักงานศาลยุติธรรม (คดีหงสา)

#อนุญาโตตุลาการ
#สำนักงานศาลยุติธรรม

เมื่อวานนี้ (25 กค 66) สถาบันอนุญาโตตุลาการ สำนักงานศาลยุติธรรม (TAI) จัดสัมมนาทางวิชาการที่โรงแรมโกลเด้นทิวลิป

ชมรมนักกฎหมายก่อสร้างได้รับเกียรติเชิญให้เข้ารับฟังด้วย ต้องขอขอบพระคุณท่านผู้บริหารสถาบันเป็นอย่างสูง

ชมรมนักกฎหมายก่อสร้างได้ความรู้ที่สำคัญๆ จากการสัมมนาครั้งนี้หลายอย่างมาก คงเก็บมาเล่าได้ไม่หมด เลยขอเอามาเล่าเรื่องเดียว

เรื่องนี้นักลงทุนไทยไปได้สัมปทานจากลาวทำโรงงานไฟฟ้าถ่านหิน มีข้อสัญญาอนุญาโตตุลาการ กำหนดให้พิจารณาที่มาเลเซีย แล้วก็มีสัญญาที่เกี่ยวข้องกัน ให้ตั้งบริษัทร่วมทุนขึ้นมาทำโรงไฟฟ้า สัญญาฉบับหลังนี้ไม่มีข้อสัญญาอนุญาโตตุลาการ

สถานการณ์โลกผันผวน เวลาผ่านไปกว่า 10 ปี ยังไม่เริ่มงานตามสัญญา รัฐบาลลาวเลยบอกเลิกสัญญา ผู้รับสัมปทานเลยวิ่งไปมาเลเซีย ยื่นข้อพิพาทให้มีการพิจารณาโดยอนุญาโตตุลาการ ซึ่งชี้ขาดให้รัฐบาลลาวแพ้ เพราะบอกเลิกสัญญาโดยไม่ชอบ เหลือเวลาตามสัญญาอีกตั้งหลายปี

ผู้ชนะเลยรีบบินบรื๋อไปอเมริกา อังกฤษและฝรั่งเศส ขอให้ศาลในประเทศเหล่านั้นบังคับเอากับทรัพย์สินของประเทศลาวที่อยู่ในประเทศนั้นตามคำชี้ขาด ศาลอเมริกาทำอะไรไม่ล่าช้าเหมือนประเทศอื่น มีคำพิพากษาให้บังคับตามคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการ ศาลอังกฤษก็พิพากษาเหมือนศาลอเมริกา ศาลฝรั่งเศสยังไปไม่ถึงไหน ก็มีเหตุแทรกซ้อน

รัฐบาลลาวยื่นคำร้องต่อศาลมาเลเซียขอให้เพิกถอนคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการ แต่ยื่นเกินกำหนด ศาลชั้นต้นมาเลเซียไม่รับวินิจฉัย ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่าการยื่นเกินกำหนดมีเหตุผลฟังได้ ให้รับคำร้องไว้ แล้วให้ศาลชั้นต้นพิจารณาคำร้อง

ศาลชั้นต้นพิจารณาคำร้องแล้ว ให้เพิกถอนคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการเพราะวินิจฉัยเกินอำนาจที่ก้าวล่วงไปถึงสัญญาฉบับที่ไม่มีข้อสัญญาอนุญาโตตุลาการด้วย ศาลอุทธรณ์และศาลฎีกามาเลเซียพิพากษายืนตามกัน

ศาลอเมริกาและศาลอังกฤษที่สั่งให้บังคับตามคำชี้ขาดไปแล้ว ต้องรีบกลับตัว กลืนน้ำลายตัวเอง พิพากษาใหม่เป็นไม่ให้บังคับ

ส่วนศาลฝรั่งเศส ช้ากว่าเขาหน่อย (มาก) เมื่อรู้ผลคำตัดสินใหม่ของศาลมาเลเซียแล้ว เลยพิพากษาปฏิเสธไม่บังคับตามคำชี้ขาดของคณะอนุญาโตตุลาการที่มาเลเซีย ทำเป็นไม่รู้เรื่องว่าเกิดอะไรขึ้นที่มาเลเซียด้วย

ปัญหาแบบนี้เราป้องกันได้ รู้ว่าเรื่องนี้เกิดความวุ่นวายและค่าใช้จ่ายกับคู่พิพาทอย่างมหาศาล เพราะการวินิจฉัยที่เกินขอบเขตอำนาจของคณะอนุญาโตตุลาการ

เราในฐานะอนุญาโตตุลาการ หรืออนุญาโตตุลาการบ้านเรา ต้องระมัดระวังเหตุที่จะทำให้ศาลเพิกถอนหรือปฏิเสธที่จะบังคับตามคำชี้ขาดให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ เพราะคู่พิพาทเขาเดือดร้อน